GELECEĞİN 50 GIDASI

Merhaba,

Dünya Doğayı Koruma Vakfı ve Knorr işbirliğiyle geleceğin 50 gıdası raporu yayınlandı. Bu yazımda bu raporu Türkçeleştirip kısaca size sunacağım. Çünkü doğal kaynakların hızla tükendiği bir dünyada sürdürülebilir sağlıklı yaşam için hangi kaynaklara önem vermemiz gerektiğini bilmemiz hem bizim hem geleceğimiz için önemli. Raporun orijinal haline buradan ulaşabilirsiniz.

Baştan söylemeliyim ki listedeki bazı ürünler adını yeni duyacağımız, tadını bilmediğimiz ama dünyanın farklı yerlerinde besin olarak tüketilen gıdalardan oluşmakta, gözünüz korkmasın. Haydi merhaba diyelim onlara :) Kim bilir belki bazılarımız bu ürünlerin üretimine başlamaya karar verir.

ALGLER

1) Laver

Laver, Japon mutfağında sık kullanılan bir kırmızı alg türüdür. Genelde Sushi sarmak için kullanılır, besleyiciliğinin yanında umami bir tat bırakır. Yenilebilir deniz yosunu kendiliğinden denizde yetişir, yıl boyu hasat edilebilir. Gübre ve pestisit kullanımına gerek kalmaz. C vitamini ve iyot açısından zengindir.

Laver, çorbalara ve salatalara süslemek amacıyla kullanılır. Kore'de 'Gim' adıyla kuru atıştırmalık olarak tüketilir. Galler'de 'Laverbread' denen yemeği yapılır.

2) Wakame

Kore ve Japonya'da yüzlerce yıldır tüketiliyor. Besin değeri açısından zengin ve yetişmesi kolay. Çeşitli vitamin ve mineral içeriği açısından zenginliğinin yanında Omega-3 kaynağı olan nadir bitkiden biri.

BAKLİYAT

3) Adzuki Fasülyesi

Genelde Japonya ve Asya'nın çeşitli yerlerinde tüketilir. Antioksidan, potasyum, B vitaminleri ve lif açısından zengindir.

4) Kara Fasülye

Özellikle Latin Amerika'da popülerdir. Protein ve lif açısından zengindir.

5) Bakla

Pek çok toprakta ve iklimde yetişebilir. 

6) Bambara Yer Fıstığı

Afrika'nın en çok tüketilen üçüncü baklagil ürünüdür. Tadı ve yeniliş şekli bakımından daha çok fıstık gibi tüketilir. Bambara, 'tam gıda' olarak kabul edilmektedir çünkü makrobesin içeriğine ek olarak aminoasitleri ve yağ asitlerini de içerir.

7) Börülce

Pek çok çeşidi vardır ve bazı türler diğerlerine göre daha fazla tüketilir. Proteince zengindir, kolay yetişirler, kurak toprağa ve yüksek sıcaklığa dayanıklıdır. 

8) Mercimek

Büyümesi için çok az suya ihtiyaç duyar. Karbon ayakizi dana etine göre 43 kat daha azdır. Protein, lif ve karbonhidrat açısından zengindir.

9) Marama Fasülyesi

Kuraklığa dayanıklıdır. Afrika'da çok eski zamanlardan beri tüketilmektedir ve şu an Avustralya ve ABD'de de yetiştirilmektedir. Yağı esansiyel yağ asitleri içerir. Kavrulmuş hali kaju tadındadır.

10) Maş Fasülyesi 

Güney Asya orijinlidir. İlk kez 19.yüzyılda ABD'de çiftlik yemi olarak yetiştirilmiştir. Protein, B vitaminleri ve çeşitli mineraller içerir.

11) Soya Fasülyesi

Protein içeriği yüksektir, çiğ soya fasülyesi her 100 gramda 38 gram protein içerir. Bu durum yumurtadan 3 kat daha fazla protein içerdiğini gösterir. K ve B vitaminleri içerir ve belirli oranlarda demir, fosfor, magnezyum, çinko gibi mineraller mevcuttur.

KAKTÜS

12) Opuntia Kaktüsleri

Kaktüs armutu veya ülkemizde ise Kaynanadili olarak da bilinir. Orta ve Güney Amerika, Afrika ve Ortadoğu'da yetişmektedir. Ülkemizde ise güney illerimizde sıklıkla görebilirsiniz. Meksika'da yaygın olarak tüketilir, yaprakları ve çiçekleri çiğ veya pişmiş olarak tüketilir.

TAHILLAR

13) Amarant

Tohumu ve yaprakları tüketilir. Suya çok ihtiyaç duymazlar. İlk kez Meksika'da yetiştirildiği düşünülmektedir. Magnezyum ve protein açısından zengindir. 

14) Karabuğday

Her ne kadar adında buğday geçse de buğday olmayan bir bitkidir. Glutensizdir, dolayısıyla buğday unuyla yapabileceğiniz ürünleri karabuğday ile yapabilirsiniz. Rusya'da ve Doğu Avrupa'da yaygındır. Protein açısından yüksektir. Asitli ve verimsiz topraklarda yetişir.

15) Parmak Darı

Lif ve B1 vitamini açısından zengindir. 

16) Fonio

Kuraklığa dirençlidir ve kumlu, asidik topraklarda yetişebilir. Glutensizdir. Demir, çinko, magnezyum ve fitobesinler açısından zengindir.

17) Horasan Buğdayı

Lif içeriği yüksektir, magnezyum ve selenyum mineralleri açısından zengindir, antioksidan içerir.

18) Kinoa

Dona, kuraklığa ve rüzgara karşı dirençlidir. Gübre ihtiyacı çok azdır. Bütün esansiyel aminoasitleri içerir. Glutensizdir.

19) Kavuzlu Buğday

Kalın kabuğu sayesinde hastalıklara ve haşerelere karşı dirençlidir. Pestisit veya gübre olmadan kolaca yetiştirilir. Benzer buğdaylarla karşılaştırıldığında daha fazla lif içerir. Ayrıca magnezyum, demir, çinko gibi mineraller daha yüksek orandadır.

20) Tef Tohumu

Demir, kalsiyum, magnezyum, manganez ve fosfor açısından iyi bir besin kaynağıdır. Kurak ve susuz toprağa karşı dirençlidir.

21) Yabani Pirinç

Beyaz pirinçle karşılaştırıldığında daha fazla protein, çinko ve demir içerir.

MEYVE VE SEBZE

22) Sakız Kabağı

Yaprakları ve çiçekleri besleyici ve lezzetlidir. Çorba, sos, salata ve makarna yemeklerinde kullanılabilir. 

23) Bamya

Sıcaklığa ve kuraklığa en dayanıklı bitkiler arasındadır. Antioksidan kaynağıdır. İçinde beta-karoten, zeaksantin ve lutein bulur.

24) Turuncu Domates

Turuncu domatesler domates tohumlarının 1500'lü yıllarda Avrupa'ya getirilip yetiştirilmeden önceki halidir. Turuncu domatesler kırmızı domateslere göre daha tatlı ve daha az asidiktir. 2 kat daha fazla vitamin A ve B içerir.

YAPRAKLI SEBZELER

25) Pancar Yaprağı

Yaprakları en faydalı kısım olmasına rağmen kökleri kadar kullanılmamaktadır. Yapraklar K ve A vitaminince zengindir. İçeriğinde demir ve göz sağlığı için faydalı olan lutein vardır. 

26) Rapini

A, C, K vitaminlerini içerir. Büyümesi kolaydır ve 7 ila 8 hafta sonra hasat edilir. 

27) Kara Lahana

-15 derece sıcaklığa kadar dayanıklıdır. A, K ve C vitaminleri içerir. 

28) Moringa

Hızlı büyür ve kuraklığa dayanıklıdır. Pek çok gıdaya eklenebilir. A, B ve C vitaminlerinin yanı sıra, kalsiyum, demir içerir.

29) Çin Lahanası

K ve C vitamini açısından yüksektir.

30) Sakız Kabağı Yaprağı

Yapraklar karotenoid, demir ve K vitamini kaynağıdır. 

31) Kırmızı Lahana

Yeşil lahanadan 10 kat daha fazla A vitamini ve 2 kat daha fazla demir içerir. Güneş alan nemli yerlerde yetişir.

32) Ispanak

A,C,K ve B(folat) vitaminlerini içerir. Hızlı büyüyen ve yıl boyunca yetişen bir üründür.

33) Su Teresi

Beta-karoten, C, A ve K vitaminleri içerir. 

MANTARLAR

34) Enoki Mantarı

Genelde Doğu Asya'da tüketilir. Çorbalarda, salatalarda kullanılır. Umami bir tadı vardır.

35) Maitake Mantarı

Ağırlığı 45 kg'ye ulaşabilir. B vitamini içerir, hayvansal olmayan D vitamini kaynağıdır. Keskin bir tadı vardır.

36) Kanlıca Mantarı

Yabancı adı safran sütlübaş mantarı gibi birşey olsa da bizde Kanlıca ya da Çıntar olarak geçer. Lif kaynağıdır, etimsi bir dokusu vardır.

TOHUMLAR VE YEMİŞLER

37) Keten Tohumu

Alfa linoleik ve omega-3 asitlerine sahiptir. Salatalarda ve kahvaltılık gevreklerde sık kullanılır. Vejetaryen beslenme için de tercih edilmektedir.

38) Kenevir Tohumu

Omega-3 ve Omega-6 yönünden zengindir. 30 gramında 1 gram lif, 9 gr protein vardır. Demir kaynağıdır.

39) Susam Tohumu

Yüksek yağ içerir. Çiğ veya kızartılmış olarak tüketilir, tahin yapımında kullanılır.

40) Ceviz

Bilinen en eski ağaç yemişlerinden biridir. 10.000 yıldır tüketildiği tahmin edilmektedir. Omega-3 ve E vitamini bakımından zengindir.

KÖK SEBZELER

41) Sakız Otu

Ayçiçeği ailesindendir. Yüksek oranda lif, E vitamini ve demir içerir. Fransa, Almanya, Hollanda gibi soğuk ve ılık yerlerde yetişir. 

42) Maydanoz Kökü

C vitamini içerir. Çiğ veya pişirilerek tüketilir. Kuraklığa dayanıklıdır, yıl boyu yetişebilir.

43) Beyaz Turp

C vitamini içerir ve sindirime yardımcıdır.

FİLİZLER

44) Yonca Filizi

İran kökenli olduğu düşünülmekte olup binlerce yıldır yetiştirilmektedir. Toprağı zenginleştirdiği için çiftçiler tarafından sevilmektedir. Filizlendirilmiş yoncalar salatalarda ve çorbalarda kullanılmaktadır. Endüstriyel şekilde veya evde filizlendirilebilir. Bakteri gelişiminin önlenmesi için gıda güvenliğine dikkat edilmelidir.

45) Filizlenmiş Meksika Fasülyesi

Filizlenmiş hali normal haline göre 3 kat daha fazla besin değerine sahiptir.

46) Filizlenmiş Nohut

Nohutu çimlendirerek içeriğindeki fitik asidi nötralize etmiş olursunuz ve bu da vücudun besin içeriğini daha iyi absorbe etmesini sağlar. Nohutu çimlendirmek için suda 8 saat bekletin, süzün ve durulayın. Bir kavonaza veya kaba aktardıktan sonra tülbentle kapayın. Süzme ve durulama işlemlerini filizler uygun boyuta gelene kadar tekrarlayın. Bu süreç 3-4 gün sürecektir. Tabi bu işlemler bakteri gelişimine açık olacağı için gerekli hijyen kurallarını uygulayın.

YUMRU BİTKİLER

47) Hint Lotusu

Lotus çiçeğinin kökleridir. Hafif tatlıdır, C vitamini yüksektir.

48) Mor Yam

Filipinler'e özgüdür. E vitamini ve lif açısından zengindir. Tatlı bir aromaya sahiptir.

49) Yam Fasülyesi Kökü

Jicama olarak da adlandırılır. Düşük kaloriye sahiptir, C vitamini ve lif içerir. Nişastalı ve hafif tatlı aromasıyla taze olarak salatalara katılır veya atıştırmalık olarak tüketilir.

50) Tatlı Patates

A, C, E vitaminleri ve manganez içerir. Ayırıcı bir aromaya ve tatlı tada sahiptir.